युवराज रोईला
काठमाडौं, ३ असोज । संविधान देशको मूल कानुन हो । यसले राज्य तथा शासन संचालन प्रक्रियाको सुनिश्चितता गर्दछ । साथै यो नै हरेक देशको सर्वोच्च शासकीय दस्तावेज हो । विश्वमा मुलतः संविधान लिखित र अलिखित गरेर दुई किसिमका रहेका छन । बेलायत बाहेक अन्य देशमा लिखित संविधानहरु रहेका छन् ।
नेपालमा संवैधानिक विकासको इतिहास त्यति लामो छैन, जुन अन्य मुलुकमा छ । यहाँ सन १९४७ बाट लिखित संविधानको अभ्यास भएको पाइन्छ । हाल नेपालको संविधान २०७२ सम्म आइपुग्दा सात वटा संविधान जारी भैसकेका छन् ।
मुलुकले हालसम्म नेपाल सरकार वैधानिक कानुन २००४, अन्तरिम शासन विधान २००७, नेपाल अधिराज्यको संविधान २०१५, नेपालको संविधान २०१९, नेपाल अधिराज्यको संविधान २०४७, अन्तरिम संविधान २०६३ र नेपालको संविधान २०७२ पाएको छ ।
मुलुकमा हालसम्म जारी भएका संविधानका विशेषताका आधारमा आम जनताको नजरमा समेत परेका संविधानहरु क्रमशः नेपाल सरकार वैधानिक कानुन २००४, नेपाल अधिराज्यको संविधान २०४७ र नेपालको संविधान २०७२ रहेका छन । जसमा पनि कानुनविदहरुले नेपाल अधिराज्यको संविधान २०४७ उत्कृष्ट संविधान र नेपालको संविधान २०७२ लाई ९५ प्रतिशत जनताका प्रतिनिधिहरुको हस्ताक्षरबाट जारी भएको संविधानको रुपमा अर्थ्याउने गरेको पाइन्छ ।
मुलुकले ३५ भाग, ३०८ धारा, ९ वटा अनुसूची सहितको संविधान पायो । जसमा जनता नै सर्वोच्च मानियो । जनताका बृहत् मौलिक अधिकारको व्यवस्था गरियो । सार्वभौमसत्ता जनतामा निहित बनाइयो । कानुनी राज्यमा कानुन सबैलाई बराबर भनियो । तर वर्तमान परिप्रेक्षमा यसको कार्यान्वयन ठिक विपरीत भएको आम मानिसको समेत बुझाई रहेको पाईन्छ । संविधान कार्यान्वयनको जटिलता आजको साझा प्रश्न बन्न पुगेको छ ।
मुलतः मुलुक संघीयतामा गएपछी एक केन्द्र सरकार, सात प्रदेश सरकार, ७५३ स्थानीय सरकार निर्माण भएपछी झन कानुनको अवमूल्यन भएको संविधानविद भिमार्जुन आचार्य बताउनुहुन्छ । उक्त कुराको आभास आम जनमानसको नजरमा समेत बोध हुन थालेको उनको बुझाई रहेको छ ।
अन्तमा कानुनको नजरमा कसैलाई काखा र कसैलाई पाखा गर्ने काम नहोस् , संविधान सतप्रतिशत कार्यान्वयन होस, आम जनताले समेत कानुनी राज्यको आभास र महसुस गर्न सकुन, संविधान दिवसलाई तपाइँ हामी स्वदेश तथा विदेशमा छरिएर रहेका सम्पूर्ण नेपाली आमाबाबु, दिदिबहिनी तथा दाजुभाइले हर्षोल्लासका साथ मनाऔं, संविधान दिवसको तपाइँ सबैमा मेरो शुभकामना ।
कैलाश सिरोहिया भन्छन्- शंका लागे नागरिकता अनुसन्धान गर्नु
बझाङमा नेकपा एससहित ८ दलको जमानत जफत
बसले ठक्कर दिँदा घाइते भएका एक नगरप्रहरीको मृत्यु
एमालेका सुहाङ कांग्रेसका डम्बरभन्दा ६ हजार ६२८ मतले अगाडि
इलाम २ मा एमालेका सुहाङ नेम्वाङ विजयी
एमाले बर्दिया अधिवेशनको तयारी पूरा, अध्यक्ष ओलीले उद्घाटन गर्नुहुने
यस्तो छ इलाम-२ को पछिल्लो मतपरिणाम (अपडेट)
ओलीको अँगालोमा सुहाङ !
इलाममा–२ मा जित्न सकिएन, सिक्न सकियो : रवि लामिछाने
सुदूरपश्चिम सरकारमा नागरिक उन्मुक्तिबाट थापा मन्त्रीमा नियुक्त
मलाई मत दिएबापत कहिल्यै पनि पछुताउनुपर्ने छैन : सुहाङ नेम्वाङ
आगालागीबाट दुई घर र दुई फार्म जले
आज कति छ सुनचाँदीको मूल्य ?
डढेलोले उदयपुरमा तीन सय हेक्टर वनमा क्षति
